Zakład Gospodarki Cieplnej należący do Miejskiej Gospodarki Komunalnej jest w trakcie realizacji największego projektu modernizacyjnego w historii Spółki - transformacji systemu ciepłowniczego Oleśnicy. Jego koszt możemy szacować na kwotę ok. 100 milionów złotych(!) a realizacja jest rozłożona na całą trzecią dekadę XXI wieku.
Dzisiaj w naszym cyklu przybliżymy mieszkańcom tę, nie zawaham się powiedzieć, historyczną dla Spółki, dla Oleśnicy i oleśniczan, inwestycję.
Konwersja paliw, czyli zero węgla i ograniczenie emisji CO2
Konwersja nośników wytwarzania energii to dekarbonizacja, polegająca na stopniowym odchodzeniu od używania węgla i ograniczeniu emisji CO2.
Pierwszym etapem tego procesu było uruchomienie dwóch instalacji kogeneracyjnych, budowanych w latach 2021-2023.
W kwietniu 2024 r., po uzyskaniu niezbędnych decyzji administracyjnych, zostały uruchomione dwie instalacje wysokosprawnej kogeneracji gazowej: jednostka przy Brzozowej o mocy cieplnej 1,209 MW i mocy elektrycznej 0,99 MW, a także dwie jednostki zlokalizowane na terenie Zakładu Gospodarki Cieplnej przy ulicy Ciepłej o łącznej mocy cieplnej 2,618 MW i mocy elektrycznej 2,12 MW. Zrealizowanie tych dwóch inwestycji pozwoliło na wyłączenie w okresie letnim kotłów węglowych i dostarczanie mieszkańcom ciepła do celów podgrzania ciepłej wody użytkowej, wyłącznie z jednostek wysokosprawnej kogeneracji gazowej. Tym samym umożliwiło zmniejszenie emisji CO2, co w ostatnich latach ma bezpośredni, znaczący wpływ na wzrost ceny ciepła dla oleśniczan. Kogeneracja odpowiada za wytwarzanie 25-30% ciepła dla potrzeb Oleśnicy i jego mieszkańców. Jednocześnie produkuje ok. 24 000 MWh energii elektrycznej rocznie, której sprzedaż pozwoli na częściowe finansowanie tego projektu transformacyjnego.
Drugim etapem jest budowa kotła na biomasę o mocy nominalnej 10 MW zlokalizowanej na terenie działki przy ulicy Ciepłej, stanowiącej własność MGK, w pobliżu Centralnej Ciepłowni. Paliwem dla kotłowni na biomasę będzie zrębka drewniana. Kotłownia będzie współpracowała z istniejącą ciepłownią węglową oraz agregatami kogeneracyjnymi zasilanymi gazem ziemnym w ten sposób, że produkowane tu ciepło będzie dostarczane do Centralnej Ciepłowni i wprowadzane do sieci ciepłowniczej poprzez istniejącą infrastrukturę. Zakłada się, że agregaty kogeneracyjne będą pracowały w podstawie w całym roku. Kocioł na biomasę będzie pracował tylko w sezonie grzewczym jako następne źródło produkcji ciepła po agregatach kogeneracyjnych, a istniejące kotły węglowe jako kotły uzupełniające i szczytowe.
Bezpośrednim celem projektu budowy kotłowni na biomasę jest wykorzystanie odnawialnych źródeł energii i redukcja korzystania z węgla (dekarbonizacja) do produkcji ciepła dla potrzeb odbiorców zasilanych z miejskiej sieci ciepłowniczej w Oleśnicy. Kocioł będzie odpowiadał za wytwarzanie 35-40% ciepła. Etap ten jest obecnie realizowany, a jego zakończenie Spółka planuje na koniec 2026 roku.
Kolejnym etapem tego obszaru jest ograniczenie mocy cieplnej kotłowni węglowej, jej modernizacja i dostosowanie 2 kotłów do spalania pelletu z biomasy. Etap ten będzie zrealizowany po uruchomieniu kotła biomasowego w latach 2027-2028.
Dopełnieniem transformacji źródeł nośników energetycznych będzie budowa kotła elektrodowego na bazie energii elektrycznej i magazynu ciepła, które pozwolą na całkowitą rezygnację z używania miału węgla kamiennego w 2030 roku.
Szacowany koszt I obszaru to 75 mln. zł. (30 mln – pożyczki, 25 mln dotacje, 20 mln – środki własne).
Trwa wymiana sieci ciepłowniczej
Czeka nas wymiana sieci ciepłowniczej tradycyjnej kanałowej na sieć preizolowaną.
Ten obszar polega na modernizacji istniejących sieci cieplnych poprzez demontaż obecnej infrastruktury oraz montażu na tych samych trasach nowych rurociągów w technologii preizolowanej. Realizacja inwestycji przyczyni się do poprawy niezawodności, bezpieczeństwa pracy sieci cieplnych oraz poprawy efektywności energetycznej, w tym emisji CO2 poprzez eliminację istniejących strat cieplnych. Zakres zadań tego obszaru to wymiana i modernizacja 12 odcinków sieci, głównie magistralnej, o łącznej długości ponad 3,1 km. Aktualnie połowa z tych odcinków jest w fazie projektowania, a jeden jest zrealizowany.
Okres realizacji tego obszaru to lata 2025-2028, a koszt to ok. 15 mln zł, z tego 8,8 mln z pozyskanej dotacji, a reszta ze środków własnych.
Digitalizacja, czyli cyfrowy model sieci
Będzie też digitalizacja sieci przesyłowych.
Realizacja tego obszaru polega na wdrożeniu nowoczesnych narzędzi i rozwiązań IT/OT/AI służących m.in. do nadzoru, sterowania, monitorowania oraz analizy parametrów jakościowych i ilościowych pracy systemu ciepłowniczego oraz przesyłu ciepła, a także lokalizacji awarii.
Na system digitalizacji składa się: cyfrowy model sieci, optymalizatory temperatur i ciśnień, telemetria i telemechanika węzłów cieplnych, zdalne odczyty ciepłomierzy, technologie transmisji danych. Jego wdrożenie umożliwi pełną kontrolę nad parametrami przesyłu ciepła od źródeł jego wytwarzania do odbiorców końcowych.
Aktualnie Spółka ma wdrożone oprogramowanie do modelowania cieplno-hydraulicznego, a przed nią rozbudowa telemetrii i telemechaniki węzłów cieplnych, sieci i optymalizatora temperatury produkcji ciepła.
Okres realizacji tego obszaru to lata 2025-2026, a następnie rozbudowa o nowe źródła wytwarzania ujęte w obszarze I. Szacowany koszt to 4 mln zł, w tym pozyskana dotacja 1,2 mln.
A efekt? Będziemy lepiej oddychać!
Realizacja wszystkich obszarów tego dużego projektu modernizacyjnego wymaga ogromnego wysiłku i zaangażowania pracowników oraz wysublimowanego montażu finansowego, ale efektem będzie unowocześnienie systemu, zdecydowana poprawa jakości powietrza w Oleśnicy, a także obniżenie kosztów wytwarzania i przesyłu ciepła o ok. 25%.
Zapytacie teraz na pewno, czy przyczyni się to do obniżenia ceny ciepła dla oleśniczan?
Tak, ale w niewielkim stopniu, bo, niestety, konwersja nośników i sposobu przesyłu to też konwersja (zamiana) kosztów: zamiast ponosić koszty zakupu węgla, gazu i praw do emisji, będziemy ponosić koszty finansowe (odsetki od pożyczek), amortyzacji i serwisów tych innowacyjnych urządzeń i nowatorskich rozwiązań.
