Okres wakacji sprzyja ryzykownym zachowaniom wśród młodzieży, W tym czasie rośnie również liczba zatruć tzw. dopalaczami, dlatego Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Oleśnicy chce zwrócić szczególną uwagę na zagrożenia, jakie mogą powodować środki zastępcze oraz nowe substancje psychoaktywne.
Czym są dopalacze?
Dopalacze to potoczna nazwa substancji psychoaktywnych, które mają działać podobnie do narkotyków. Często sprzedawane są jako „legalne” środki poprawiające nastrój, pobudzające lub halucynogenne – np. jako kadzidełka, sole do kąpieli czy mieszanki ziołowe. Choć producenci próbują omijać prawo, dopalacze są bardzo niebezpieczne – ich skład jest często nieznany i zmienny, co czyni je wyjątkowo toksycznymi i nieprzewidywalnymi w działaniu.
Zagrożenia wynikające z użycia dopalaczy
Stosowanie dopalaczy wiąże się z szeregiem poważnych zagrożeń zdrowotnych i psychicznych. Do najczęstszych skutków należą:
zaburzenia pracy serca i układu oddechowego,
silne halucynacje i stany lękowe,
agresja, psychozy, utrata kontaktu z rzeczywistością,
uszkodzenia mózgu, nerek i wątroby,
utrata przytomności, a nawet śmierć.
Dopalacze szczególnie niebezpieczne są dla dzieci i młodzieży, których układ nerwowy dopiero się rozwija.
Jak rozpoznać, że dziecko mogło zażyć dopalacz?
Rodzice i opiekunowie powinni zwracać uwagę na nagłe zmiany w zachowaniu i stanie zdrowia dziecka. Możliwe objawy to:
nadmierna pobudliwość lub ospałość,
rozszerzone źrenice, nadmierne pocenie się, drżenie rąk,
zmieniony sposób mówienia (bełkotliwy, nielogiczny),
paranoje, napady agresji lub lęku,
nagłe zmiany nastroju, izolowanie się od rodziny,
znajdowanie w pokoju podejrzanych opakowań, proszków, tabletek.
Co robić w sytuacji podejrzenia użycia dopalacza?
Nie panikuj, reaguj spokojnie. Zachowaj opanowanie – agresywna konfrontacja może pogorszyć sytuację.
Zadbaj o bezpieczeństwo dziecka. Jeśli jest agresywne lub nieprzytomne – natychmiast wezwij pogotowie (112).
Nie próbuj leczyć na własną rękę. Dopalacze mogą zawierać nieznane substancje – potrzebna jest fachowa pomoc medyczna.
Skontaktuj się z psychologiem lub terapeutą uzależnień. Wsparcie specjalisty jest kluczowe – zarówno dla dziecka, jak i rodziny.
Porozmawiaj, słuchaj, wspieraj. Rozmowa powinna opierać się na zaufaniu, a nie tylko karaniu – zrozumienie przyczyn sięgnięcia po substancję może pomóc w skutecznym leczeniu i prewencji.
Profilaktyka – co możesz zrobić wcześniej?
Rozmawiaj regularnie z dzieckiem o ryzyku używek i konsekwencjach.
Buduj relację opartą na zaufaniu – by dziecko mogło przyjść z problemem.
Interesuj się jego otoczeniem, znajomymi i sposobem spędzania wolnego czasu.
Ucz dziecko radzenia sobie ze stresem i presją rówieśniczą.
Pamiętaj: Najskuteczniejszą ochroną przed dopalaczami jest bliska, oparta na szacunku relacja z dzieckiem i wczesne rozpoznanie niepokojących sygnałów. W przypadku zagrożenia nie wahaj się szukać profesjonalnej pomocy.
Ogólnopolski Telefon Zaufania w sprawie dopalaczy i narkotyków:
Telefon: 800 199 990– całodobowy, bezpłatny i anonimowy numer infolinii uruchomiony przez Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii (obecnie działające w strukturze Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom). Można także skorzystać ze wsparcia online: https://www.kcpu.gov.pl
