Choroby przenoszone drogą płciową

W ciągu ostatnich 5 lat odnotowano aż 300-procentowy wzrost liczby zachorowań na choroby przenoszone drogą płciową (STI) w całej Europie. Inspektorat Sanitarny alarmuje i przypomina: świadomość, profilaktyka i odpowiedzialne zachowania seksualne są dziś ważniejsze, niż kiedykolwiek. To szczególnie istotne w okresie wakacyjnym, kiedy wiele osób nawiązuje nowe relacje, podejmowane zarówno wśród młodych jak również u osób dojrzałych. W odpowiedzi na ten niepokojący trend Inspekcja Sanitarna w okresie wakacyjnym prowadzi kampanię informacyjną promująca bezpieczny wypoczynek, ponieważ jest to czas, w którym pozwalamy sobie na większą swobodę i niemyślenie o konsekwencjach swoich zachowań.

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Oleśnicy przypomina, że wiedza, profilaktyka i odpowiedzialność w kontaktach intymnych mają kluczowe znaczenie dla ochrony zdrowia – własnego i partnera. Zdrowie seksualne jest jednym z istotnych elementów ogólnego dobrostanu człowieka. Kluczową rolę w jego utrzymaniu odgrywa edukacja i świadomość zagrożeń związanych z chorobami przenoszonymi drogą płciową. Zarazić może się każda osoba aktywna seksualnie, jednak ryzyko to wzrasta wraz z podróżami oraz kontaktami seksualnymi z nowymi partnerami, a także zmniejszonej świadomości na temat profilaktyki, brak wystarczającej edukacji seksualnej, niestosowaniem zabezpieczeń, a także podejmowaniem ryzykownych zachowań seksualnych, zwłaszcza pod wpływem alkoholu lub innych substancji odurzających. 

Większość chorób wenerycznych w początkowej fazie przebiega bezobjawowo. Jeśli pojawią się objawy, mogą one być różne w zależności od rodzaju infekcji czy płci. 

Do typowych objawów chorób przenoszonych drogą płciową zaliczamy:

• dyskomfort, ból, pieczenie przy oddawaniu moczu;
• zmiany skórne w okolicach intymnych, w jamie ustnej i na twarzy (brodawki, krostki, wysypki, nadżerki, owrzodzenia itp.);
• ból podczas stosunku;
• ból w okolicach podbrzusza;
• świąd w okolicach intymnych.

Powyższe dolegliwości wymagają konsultacji z lekarzem specjalistą: ginekologiem, dermatologiem-wenerologiem lub urologiem. 
Choroby przenoszone drogą płciową różnią się objawami, skutkami, które wywołują oraz metodami leczenia. Niektóre są uleczalne, inne nie.
Do najczęściej występujących chorób przenoszonych drogą płciową należą:

• Rzeżączka – wywołują ją bakterie Gram-ujemne dwoinki rzeżączki (Neisseria gonorrhoea). U mężczyzn objawy rzeżączki pojawiają się po 2–5 dniach od zakażenia i są łatwiej dostrzegalne. Są to: ropny wyciek z cewki moczowej, pieczenie, ból przy oddawaniu moczu. U kobiet rzeżączka najczęściej przebiega bezobjawowo, jednak po 7–14 dni od zakażenia mogą pojawić się takie objawy jak upławy, pieczenie i zaburzenia w cyklu menstruacyjnym.

• Kiła – inaczej zwana syfilisem. Wywołują ją bakterie krętka bladego (Treponema pallidum). W 50% przypadków kiła nie daje żadnych objawów. W pozostałych przypadkach po około 3 tygodniach od zakażenia na genitaliach, odbycie lub w jamie ustnej może pojawić się zmiana, której towarzyszy powiększenie węzłów chłonnych. W kolejnej fazie, gdy kiła nie jest leczona, pojawiają się gorączka, bóle stawów, wysypka na wewnętrznej stronie dłoni i stóp. Kiła jest chorobą uleczalną, jednak nieleczona może doprowadzić do uszkodzeń układu nerwowego, układu krążenia, kości, stawów czy zaburzeń psychicznych.

• Chlamydioza – wywołuje ją bakteria Chlamydia trachomatis. W większości przypadków, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, przebiega bezobjawowo. Ewentualne objawy w postaci żółtozielonkawych upławów, bolesnych stosunków, dolegliwości bólowych w podbrzuszu mogą pojawić się około 1–3 tygodni od zakażenia. Chlamydioza jest chorobą uleczalną, jednak nieleczona prowadzi do uszkodzenia narządów rozrodczych, a w konsekwencji do niepłodności.

• HIV – w początkowej fazie choroba może nie dawać żadnych objawów i pozostać w utajeniu nawet przez 10 lat. Na ten moment AIDS (końcowe stadium HIV) uznawane jest za chorobę nieuleczalną. Współcześnie jednak dostępne są środki farmaceutyczne, spowalniające replikację wirusa i poprawiające jakość życia osób zarażonych.

• Inne choroby weneryczne tj.: HPV, WZW A, WZW B, rzęsistkowica 

Regularne badania są nieodzownym elementem dbałości o zdrowie seksualne. Testy na choroby przenoszone drogą płciową, szczególnie przy zmianie partnera oraz badania takie jak cytologia dla kobiet czy badanie prostaty dla mężczyzn, pomagają w wykryciu potencjalnych problemów na wczesnym etapie. Bezpłatne, anonimowe i bez skierowania testy na HIV, kiłę i WZW C można wykonać w punktach Konsultacyjno-Diagnostycznych (PKD) w całej Polsce, adresy i godziny otwarcia dostępne są na stronie https://aids.gov.pl/pkd/. Testy na HIV można też wykonać w poradniach POZ.

Warto pamiętać o dostępnych szczepieniach, np. przeciwko HPV czy wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, które mogą zapobiec niektórym chorobom przenoszonym drogą płciową. Otwarta komunikacja z partnerem na temat historii seksualnej i badań jest również kluczowa dla bezpieczeństwa obu stron. W przypadku wykrycia choroby, ważne jest szybkie podjęcie leczenia i przestrzeganie zaleceń lekarza.

Zdrowe życie seksualne to odpowiedzialność, poczucie bezpieczeństwa, komfortu i wzajemnego szacunku.  Świadomość zagrożeń i stosowanie zasad profilaktyki pozwalają cieszyć się bezpiecznym i satysfakcjonującym życiem intymnym. Pamiętajmy, że edukacja i regularne badania są kluczowe dla utrzymania zdrowia seksualnego.

Dbaj o siebie i innych – bezpieczne relacje to spokojne wakacje!