Stara Oleśnica, czyli spacerologia

Pamiętacie tego walczyka ze słowami Ludwika Starskiego? Śpiewali go w filmie „Przygoda na Mariensztacie” Lidia Korsakówna i Tadeusz Schmidt, czyli zakochana w sobie para warszawskich murarzy. Tak, tak, ona też pracowała na budowie, bo to film z okresu hasła „Kobiety na traktory!”. Dzisiaj można powiedzieć, że był to swoisty film feministyczny, bo panie walczyły w nim o równouprawnienie na różnych stanowiskach, od dyrektora zjednoczenia po zwykłą murarkę.

 

Dodajmy jeszcze - w końcu tytuł „spacerologia” do przemycenia pewnych informacji zobowiązuje - że tak naprawdę ową piosenkę śpiewała, podkładając głos za aktorkę, Irena Santor. 

 

No to po tym edukacyjnym wstępie wyjdźmy wreszcie redakcji Panoramy Oleśnickiej. Wyruszamy może nie tyle przeżyć zdumienie, bo z jednej strony nas już po 30 latach pracy dziennikarskiej nic już w Oleśnicy nie zdziwi, a z drugiej - i to już serio - wszak Oleśnica dzisiaj to nie zmieniająca się faktycznie szybko powojenna Warszawa. Nasz spacerek ma na celu pokazanie zmian, które zaszły na przestrzeni kilkudziesięciu lat w paru oleśnickich miejscach.

 

Zaczynamy od spojrzenia na dawne fontanny przy 3 Maja, w PRL-u na 1 Maja. Zmieniły się diametralnie, zostały przebudowane. Czy to zmiana na lepsze? Kwestia gustu i sentymentu zapewne. Tam, gdzie przed laty był jubiler, mamy dzisiaj cukiernio-kawiarnię, a w miejscu dawnych „Upominków” najemcy zmieniają się w ostatnich latach tak często, jak porucznik Borewicz (07), nasz PRL-owski James Bond (007), zmieniał swoje dziewczyny...

 

Idziemy dalej i ulicą Sejmową dochodzimy do bazyliki i zamku. Porównajmy nasze dwa zdjęcia. Jedne słupki zniknęły, inne się pojawiły. Są latarnie. I małe onegdaj drzewko, to z prawej, wystrzeliło w górę. No ale smutne jest jedno - okazałego drzewa pod arkadowym łącznikiem zamku z kościołem już dzisiaj nie ma.

 

Nasz spacer kontynuujemy w kierunku ulicy Wrocławskiej. Stajemy pod Pomnikiem Serca Pana Jezusa. Za datę jego powstania,  jak podaje dr Marek Nienałtowski, przyjęto dzień jego poświęcenie przez ks. inf. K. Milika, co miało miejsce 18 lipca 1948 r. Umieszczono go na miejscu niemieckiego pomnika, czczącego poległych dragonów oleśnickich w trakcie I wojny światowej. Figura został odlana z brązu. Dr hab. Piotr Oszczanowski podaje, że „rzeźba ta jest kopią słynnej luterańskiej figury, którą wielokrotnie – w najróżniejszy sposób – powtarzano, naśladowano, a wreszcie też w niezliczonych egzemplarzach właśnie kopiowano. Rzeźba oleśnicka (a konkretnie odlew z początków XX w.) wykonana została według wzoru stworzonego przez najwybitniejszego duńskiego rzeźbiarza doby klasycyzmu Bertela Thorvaldsena (1770-1844). Był to jego Chrystus błogosławiący z ołtarza kopenhaskiego kościoła NMPanny (Vor Frue Kirke) z 1839 r., figura powstała kilkanaście lat wcześniej (w 1821 r.)”.

 

A teraz, po tym krótkim wykładzie z historii (pamiętajmy - spacerologia!), rozejrzymy się wokół. O rany, a gdzie jest Brama Wrocławska? Jest, jest, spokojnie, wiadomo, że jest, tylko kiedyś nie zasłaniały jej z tego miejsca budynki. Na pierwszym był w PRL-u mural o piastowskiej proweniencji Oleśnicy, a dzisiaj mural symbolizujący miasto „wież i róż”, powstały podczas OFCA. Pięknie uporządkowany jest obecnie teren wokół pomnika.

 

Przechodzimy na ulicę Wrocławską i ruszamy w górę Rynku, w kierunku dawnego Domu Towarowego. Dzisiaj, jak nakazuje Rynkowy i okołorynkowy oleśnicki standard, mamy w tym miejscu bank. Cóż, oleśniczanie, lud bogaty, to i banków ci u nich dostatek.

 

Pod murkiem przy banku rosną dziś krzewy. Dawne drzewka urosły, ale nie jakoś przesadnie. Nie parkują już w tym miejscu auta marki Warszawa M20, z charakterystycznym „garbatym” nadwoziem typu fastback. Pod stopami mamy dziś kostkę. Pojawiły się ławki, wyrósł daszek nad zbudowaną studnią-poidełkiem. Nie ma już sklepu motoryzacyjnego. Za to cukierniczy charakter punktu po dawnej cukiernio-piekarni pozostał. No i wszędzie mamy słupki, słupki, słupki...

 

Manewrując między nim, wracamy. Przez Rynek dochodzimy do Kościelnej.

 

Spójrzmy teraz tak, jak na te dni, kiedy odwiedza człowieka zegarmistrz światła purpurowy, czyli na przestrzał. Cóż, wieże, na szczęście, stoją, jak stały, niewzruszenie, niezmiennie. Od lat. Zmiany widać w przebudowanych ulicy i chodniku. Dzisiaj jest więcej zieleni. A poczciwe i jednolite furmanki zastąpiły różne modele samochodów. Aha, dzisiaj za postój trzeba zapłacić. No i trzeba - "wiśta, wio, łatwo powiedzieć", jak mawiał Andrzej Talar w serialu „Dom” - jeszcze znaleźć miejsce do zaparkowania. Furmankom było łatwiej...

 

Nasz spacer kontynuujemy w kierunku Bramy Wrocławskiej. Mijamy ją, przechodzimy kilkadziesiąt metrów i odwracamy wzrok. No, zmiany z prawej strony Bramy trudno nie zauważyć, prawda? A co oznacza cyfra „20” widoczna na zdjęciu z połowy lat 60.? 20 lat tzw. wyzwolenia Oleśnicy? 20-lecie manifestu PKWN (Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego - marionetkowego „rządu”, działającego od 21 lipca do 31 grudnia 1944  na obszarze zajmowanym przez Armię Czerwoną po okupacji niemieckiej, powołanego w Moskwie, zdominowanego przez komunistów polskich i funkcjonującego pod polityczną kontrolą Józefa Stalina.

 

„Czy to możliwe matko święta, żeby to jeszcze ktoś pamiętał?!” - zanućmy więc na koniec, skoro z piosenką na ustach zaczęliśmy. Jeśli było to 20-lecie PWKWN, no to - jak śpiewano w Piwnicy Pod Baranami: - „Tego to może, matko święta, lepiej niech nikt już nie pamięta!”...