Okres wiosenny to czas wzmożonej aktywności kleszczy. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Oleśnicy przypomina, że wypoczynek na świeżym powietrzu oraz noszenie lżejszego ubioru zwiększają ryzyko ugryzienia przez kleszcze. Mogą one przenosić groźne dla naszego zdrowia wirusy, bakterie i pierwotniaki. Warto wiedzieć, że powszechnie występujący w Polsce kleszcz pospolity jest pasożytem bytującym na ponad stu różnych gatunkach ssaków, gadów i ptaków. Gdy tylko temperatura przekroczy 4-8°C, kleszcze stają się aktywne. Na świecie żyje około 870 gatunków kleszczy. W Polsce występuje ich około 19.
Zamieszkują przede wszystkim środowiska leśne, wilgotne, obfitujące w żywicieli, którymi są głównie drobne ssaki, nieliczne gady i ptaki oraz większe ssaki dla osobników dorosłych. Kleszcze poszukują żywicieli aktywnie, najintensywniej wiosną i jesienią, w godzinach porannych i wieczornych. Środowiskiem życia kleszczy jest najczęściej ściółka leśna. Wbrew obiegowym opiniom, kleszcze nie żyją na drzewach i nie skaczą na przechodzących żywicieli. Nie wspinają się powyżej 1-1,5 m. Najczęściej spotkamy je w trawie, chwastach, krzewach, na spodniej stronie liści, dlatego najczęściej „zbieramy” te pasożyty, przechodząc i ocierając się o tą roślinność.
Małe rozmiary kleszczy i obecność w ich ślinie substancji znieczulających powodują, że mogą być one niezauważone przez człowieka w czasie żerowania. Kleszcz po wessaniu krwi powiększa swoją objętość nawet 10-krotnie W czasie kontaktu z krwią człowieka kleszcze mogą przenieść groźne dla zdrowia bakterie wywołujące boreliozę i kleszczowe zapalenie mózgu.
Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) jest poważną chorobą wirusową mogącą prowadzić do groźnych powikłań. U części osób zakażonych może dojść do zapalenia rdzenia kręgowego, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych lub zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych.
Leczenie przyczynowe kleszczowego zapalenia mózgu nie jest obecnie możliwe. Nie ma znanych leków, które zwalczałyby wirusa, kiedy już dojdzie do zakażenia. Leczenie KZM jest ograniczone do łagodzenia jego objawów, czyli uśmierzania bólu i obniżania gorączki. Szczepienie jest obecnie jedynym skutecznym sposobem uchronienia się przed chorobą i jej powikłaniami. Warto je wykonać zimą lub wczesną wiosną, przed pierwszym wzrostem aktywności kleszczy.
Borelioza, w przeciwieństwie do kleszczowego zapalenia mózgu, jest chorobą zakaźną, wywołaną przez bakterie. Borelioza z Lyme jest najczęściej występująca chorobą przenoszoną przez kleszcze w Ameryce Północnej, w Europie i Azji.
Zakażenie boreliozą w pierwszej fazie przebiega bezobjawowo. Widoczne objawy w postaci okrągłego lub owalnego rumienia o czerwonym zabarwieniu mogą pojawić się w ciągu kilku tygodni od ugryzienia. Po 7-10 dniach od ukłucia przez zakażonego kleszcza pojawia się w tym miejscu zmiana skórna, która następnie (w okresie nawet do kilku tygodni) powiększa się, tworząc czerwoną lub sinoczerwoną plamę – tzw. rumień wędrujący. Jest to najbardziej typowy z objawów boreliozy, występujący we wstępnej fazie choroby. Szacuje się, że występuje u 40-50 % chorych. Miejscowej zmianie skórnej towarzyszą często objawy uogólnione, takie jak: zmęczenie, ból mięśni, gorączka, ból głowy, sztywność karku. Brak rozpoczęcia leczenia może prowadzić w konsekwencji do wystąpienia fazy późnej (nawet po kilku latach od ukłucia) obejmującej m.in.: zapalenia opon mózgowo – rdzeniowych oraz mózgu, zapalenia nerwów, zapalenia stawów lub zaburzenia rytmu pracy serca. Leczenie obejmuje podawanie antybiotyków przez minimum 3-4 tygodnie.
Przebycie zakażenia nie daje trwałej odporności i nie chroni przed ponownym zakażeniem. Nie ma też dostępnej szczepionki przeciwko tej chorobie, dlatego gdy spędzamy czas na świeżym powietrzu, np. w lesie, parku, działce, nad rzeką lub jeziorem, powinniśmy zachować szczególną ostrożność. Pamiętajmy o odpowiednim ubraniu - takim, które zakrywa możliwie jak najwięcej ciała. Wybierajmy jasną odzież, na której łatwiej zauważymy kleszcza. Stosujmy preparaty odstraszające kleszcze, zawsze zgodnie z dołączoną etykietą. Zawsze oglądajmy skórę po powrocie ze spaceru, szczególnie zwracając uwagę na miejsca, w których skóra jest delikatna: głowa, pachy, doły łokciowe i podkolanowe, pępek, brzuch, pachwiny, itp.
Jak najwcześniejsze usunięcie kleszcza znacząco zmniejsza ryzyko ewentualnego zakażenia. Ocenia się, że nawet jeśli kleszcz był zakażony, to w przypadku usunięcia go ze skóry do 12 godzin od momentu ukąszenia – liczba krętków boreliozy, która przedostanie się do organizmu człowieka będzie zbyt mała, aby spowodować zakażenie.
Jak właściwie usunąć kleszcza? Należy specjalnym zestawem do usuwania kleszczy lub pęsetą ująć kleszcza przy samej skórze i pociągnąć ku górze zdecydowanym ruchem, jak najmniej przy nim manipulować lub zgniatać. Nie należy smarować kleszcza żadną substancją, aby nie zwiększać ryzyka zakażenia. Miejsce ukłucia należy zdezynfekować. Jeśli usunięcie kleszcza sprawia trudności lub nie mamy w tym wprawy, należy zwrócić się o pomoc do lekarza.
Napisz komentarz
Komentarze