W Chełstowie trwa jeden z najważniejszych remontów ostatnich lat. Zabytkowy kościół św. Idziego – niewielka, ale niezwykle cenna świątynia, której murowane początki sięgają prawdopodobnie XV lub początku XVI wieku – właśnie przechodzi kompleksowe prace konstrukcyjne. Remont finansowany jest ze składek parafian oraz dotacji Gminy Twardogóra. Jego celem jest przede wszystkim ocalenie tego, co przez wieki przetrwało, ale dziś wymaga pilnej interwencji.
Już od wejścia widać, że pracy jest tu więcej, niż pokazują pierwsze spojrzenia. Z zewnątrz kościół wygląda spokojnie, ale wewnątrz mechanika czasu i wilgoci odcisnęły swoje piętno. Ekipa remontowa zaczyna od miejsc, w których konstrukcja jest najbardziej osłabiona. Na pierwszy ogień idzie wymiana murłaty i belek stropowych – miejscami po prostu ich brakuje. Wstawiane są też nowe słupy, które przejmą obciążenia, zanim możliwe będzie ruszenie dalej.
Zanim jednak prace przejdą dalej, trzeba uporządkować jeszcze jedną kwestię – krokiew o złych wymiarach, która dawno straciła nośność. Jej drewno się rozpada, dlatego zostaje wymieniona w całości. Dwie kolejne krokiewe również wymagają wymiany i scalenia z istniejącą więźbą. Dopiero gdy ta część konstrukcji odzyska sztywność, można będzie bezpiecznie wejść wyżej i głębiej w strukturę dachu.
W nawie głównej sytuacja okazuje się trudniejsza, niż pierwotnie zakładano. Belki stropowe są spróchniałe, a cały strop osiadł o około dziesięć centymetrów. Powoduje to deformację kluczowej belki, której uszkodzeń nie da się już bagatelizować. Ekipa rozbiera więc cały węzeł konstrukcyjny – słup, zastrzał i miecze – by podłożyć nową belkę stropową i podnieść konstrukcję do pierwotnej wysokości. Podwalina również nadaje się wyłącznie do wymiany.
Żeby przeprowadzić te prace, cały strop będzie podwieszany na pasach – w dolnej części kościoła znajdują się bowiem elementy, których nie można uszkodzić, a obiekt musi pozostać możliwy do użytkowania w ograniczonym zakresie.
Na dachu sytuacja również nie jest najlepsza. Gonty w niektórych miejscach nie nachodzą na siebie, przez co woda dostaje się do środka. Dlatego remont podzielono na etapy: najpierw stabilizacja więźby dachowej, bo od tego zależy, czy kościół zachowa konstrukcyjną integralność.
Drewno, choć dziś nie jest już aktywnie niszczone przez szkodniki, wymaga jeszcze fumigacji, która zabezpieczy strukturę na przyszłość. Równocześnie trwa ocena stanu elementów znajdujących się poniżej stropów i wokół całej konstrukcji – nawet to, co z pozoru wygląda solidnie, przy bliższym badaniu okazuje się dotknięte czasem i wilgocią.
W Chełstowie trwa więc nie tylko remont. To walka o zachowanie kilkusetletniej historii – o każdą belkę, każdy fragment starego drewna i cegły. Mieszkańcy, parafia i gmina wspólnie próbują zatrzymać proces niszczenia i dać kościołowi św. Idziego kolejne stulecia życia.
Remont finansowany jest z dotacji na ochronę zabytków przyznanych przez Gminę Twardogóra, Marszałka Województwa Dolnośląskiego oraz ze składek parafian. Nad całością czuwa kustosz Sanktuarium Twardogórskiego i kościoła filialnego w Chełstowie – ks. Tomasz Hawrylewicz SDB.
Potężny wkład finansowy w rozpoczęcie remontu wniosła Gmina Twardogóra.
