Z szacunków WHO za ubiegły rok wynika, że choć globalna liczba użytkowników tytoniu spadła z 1,38 miliarda w 2000 roku do 1,2 miliarda w 2024, to wciąż co piąty dorosły na świecie sięga po tytoń.
Natomiast według Raportu “Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania – 2025”. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego NIZP – PIBN:
- na początku 2025 r. codzienne palenie deklarowało 28,8% mężczyzn oraz 20,3% kobiet. W przypadku mężczyzn widoczny jest niewielki wzrost odsetka palących, wśród kobiet spadek uległ spowolnieniu.
- Codzienne palenie tytoniu deklaruje 34,5% mężczyzn i 25,0% kobiet w wieku
40–59 lat. - Elektroniczne zamienniki stosowało codziennie 19,8% mężczyzn i 12,0% procent kobiet w wieku 20-39 lat.
Dlaczego palenie i wapowanie jest niebezpieczne?
Papierosy w trakcie procesu produkcji poddawane są bardzo złożonej obróbce chemicznej. Do tytoniu dodawane są substancje konserwujące, poprawiające smak czy wpływające na jakość produktu. Do produkcji papierosów dodaje się oprócz nikotyny, nawet 400–600 dodatkowych substancji! W efekcie w dymie papierosowym znajduje się około 7 tysięcy różnych związków chemicznych, a wśród nich jest co najmniej 70 o udowodnionym działaniu rakotwórczym. Związki chemiczne obecne w dymie papierosowym to m.in.:
- aceton – rozpuszczalnik, składnik farb,
- cyjanowodór – kwas pruski stosowany w komorach gazowych w czasie II wojny światowej,
- tlenek węgla – składnik spalin tzw. czad,
- arsen – trucizna, składnik chemicznych środków bojowych!
Również używanie e-papierosów, tytoniu podgrzewanego lub woreczków z nikotyną nie jest bezpieczne dla zdrowia. Część producentów wskazuje na niższą niż w papierosach tradycyjnych ilość toksyn i substancji rakotwórczych (bo nie ma procesu spalania), co bywa przedstawiane jako mniejsze ryzyko dla zdrowia. I chociaż niektórych substancji toksycznych jest mniej niż w dymie z tradycyjnych papierosów, to innych jest mniej tylko nieznacznie. Co najważniejsze nadal są to ilości, które stwarzają ryzyko zdrowotne np. rozwoju chorób układu oddechowego, układu krążenia lub nowotworów. Przykładowo w porównaniu do papierosów tradycyjnych w tytoniu podgrzewanym formaldehydu jest 82%, a akroleiny 85% tego co znajdujemy w dymie tytoniowym.
Badania aerozolu z e-papierosów również wykazują szkodliwe i potencjalnie szkodliwe związki organiczne i metale. Wykazano zawartość substancji toksycznych i rakotwórczych (np. chrom, nikiel, ołów, nitrozoaminy, formaldehyd, krzem) w ilościach wiążących się z ryzykiem zdrowotnym. Szczególnie niebezpieczne są e-papierosy pochodzące z nieznanych źródeł, ponieważ nie podlegają kontroli jakości i mogą zawierać szkodliwe lub nieznane substancje, a nawet substancje psychoaktywne.
Jak przestać palić?
Oto kilka faktów, które mogą wzmocnić motywację do rzucenia palenia:
- Rzucenie palenia jest najskuteczniejszym sposobem ograniczenia ryzyka zachorowania na nowotwory, choroby układu krążenia, choroby układu oddechowego
- Rzucenie palenia zmniejsza ryzyko rozwoju wielu innych chorób, które nie są powszechnie kojarzone z konsekwencjami palenia np. jaskry i osteoporozy.
- Uzależnienie od palenia tytoniu jest chorobą, którą można wyleczyć.
- Istnieje wiele sposobów na to, by przestać palić. – wsparcie psychologiczne, sięgnięcie po środki farmakologiczne, dobór odpowiedniej metody.
- Motywem do rzucenia palenia zwykle jest głównie troska zdrowie swoje oraz najbliższych. Warto też pomyśleć o korzyściach finansowych, czy o tym jak rzucenie palenia wpłynie na nasze relacje z bliskimi. Zwróćmy tez uwagę, że wygranie z uzależnieniem daje ogromne poczucie satysfakcji i, co niezmiernie ważne, wolności.
- Nigdy nie jest za późno, aby podjąć decyzję o rzuceniu palenia. Nieważne, czy paliliśmy rok, czy 5 lat. Jeśli przestaniemy palić papierosy pierwsze korzyści zdrowotne odczuwane będą bardzo szybko. Już w ciągu 20 minut po wypaleniu ostatniego papierosa tętno ustabilizuje się i powróci do normy a po 24 godzinach zmniejszy się ryzyko zawału serca. Po 48 godzinach wróci prawidłowe funkcjonowanie zmysłów węchu i smaku. Od 1 do 9 miesięcy potrwa proces wzmocnienia układu krążenia i oddechowego. Po kilku latach znacznie zmniejszy się ryzyko zachorowania na nowotwory oraz choroby układu krążenia.
- Rzucenie palenia jest możliwe, ale nie zawsze przebiega łatwo.
Gdzie szukać pomocy?
- Wiele osób potrzebuje wsparcia, rozmowy i specjalistycznej porady dotyczącej procesu rzucania palenia. Dlatego jeśli potrzebujesz pomocy zadzwoń do Telefonicznej Poradni Pomocy Palącym: 801 108 108 lub 22 211 80 15. Pomoc jest bezpłatna, profesjonalna i dostępna dla każdego.
- Poradnia Leczenia Uzależnień.
- Strona internetowa https://jakrzucicpalenie.pl
