Smak słodki jest więc sygnałem, że dana rzecz jest dobra, nadaje się do jedzenia i w zasadzie powinna być natychmiast spożyta. Podobne działanie ma smak umami oraz smak lekko słony – dają one nam dużo przyjemności. Pomieszanie smaku słodkiego ze słonawym sprawia dużo rozkoszy podniebienia, właśnie dlatego tak bardzo smakuje nam masło orzechowe. Pod tym względem ludzie z prawdziwą przyjemnością eksperymentują, żeby wydobyć apetyczne aromaty z różnych potraw.
Dopamina i układ nagrody
Media czasami straszą nas, że uzależnienie od cukru stanowi prawdziwą plagę. Nie jest to jednak do końca prawda, bo często ów „nałóg” porównuje się do stanów narkotycznych, co z kolei jest przekłamaniem. W rzeczywistości nasz mózg wyposażony jest w układ nagrody, czyli pewien rodzaj mechanizmu, który zachęca nas do działania apetytywnego, takiego, które nastawione jest na zdobywanie konkretnych produktów. Układ nagrody nastawiony był pierwotnie na przetrwanie, ale z czasem stał się pewną pułapką dla osób, które mają łatwiejszą tendencję do popadania w nałogi.
Nie zmienia to jednak faktu, że chociaż układ nagrody działa, to jednak nie istnieje coś takiego, jak „uzależnienie od cukru” w takim rozumieniu, w jakim widzimy alkoholizm czy narkomanię. Apetyt na cukier po kilku dniach mija, a jeżeli spożywamy go za dużo to czasami mogą wystąpić lekkie objawy przypominające syndrom odstawienia – chociaż wcale nie jest on tak silny, jak w przypadku narkotyków.
Układ nagrody jest w dużej mierze powiązany z dopaminą, która pozwala nam na owe uczucie przyjemności. I w ten oto sposób sprawiamy, że cukier wywołuje w nas dobry nastrój – po prostu działa tutaj chemia mózgu.
Więcej na temat uzależnienia od cukru możesz przeczytać za tym linkiem.
Czy grozi mi uzależnienie od cukru?
Jak wzmiankowano wcześniej, pojęcie, które kryje się pod hasłem „uzależnienie od cukru” nie jest ani precyzyjne, ani nawet dobrze sformułowane. Uzależnienie to styl życia, z którego wychodzi się po długiej terapii, w dodatku jest ono tak silne, że na zawsze skazuje na abstynencję osobę, która jest faktycznie w nałogu. Układ nagrody zostaje upośledzony i zaczyna działać za każdym razem, kiedy widzi obiekt pożądania (w tym przypadku może być to alkohol czy seks), niejako zmuszając konsumenta do spożycia substancji w sposób niekontrolowany.
Nie ma to nic wspólnego z cukrem, w rzeczywistości bowiem jeżeli istnieje jakieś uzależnienie, to może być ono częścią kompulsywnego objadania się, bezpośrednio sprzężonego z jakimś zaburzeniem psychicznym – na przykład depresją. Nadmierne objadanie się pozwala mózgowi na chwilę nasycić głód i w ten sposób sprawić, że poczujemy się nieco lepiej, choćby na chwilę. Jest to powiązane z naturalną chęcią zaspokajania podstawowych potrzeb, dlatego też czasem zdarza się, iż nasz mózg zaczyna nas „oszukiwać” i w ten sposób próbujemy poprawić sobie nastrój.
Nie zmienia to faktu, że cukier a zdrowie staje się ważnym tematem w dyskusji medycznej. Jego wpływ może nieco przypominać mechanizm uzależnienia, ale w konsekwencji wcale nim nie jest, po prostu sprawia przyjemność.
Cukier a zdrowie psychiczne
Chociaż badania naukowe alarmują, że nadmierne spożycie cukru może prowadzić do stresu, to niewielkie jego ilości mają wręcz przeciwne działanie – pozwalają poradzić sobie ze złym nastrojem. Jedzenie cukru sprawia niewypowiedzianą wręcz przyjemność, bo smak słodki jest dla nas smakiem nagradzającym, a to z kolei prowadzi do tego, że nasz mózg zaczyna się na trochę uspokajać.
Dobry wpływ cukru na psychikę można zaobserwować przede wszystkim wtedy, gdy jesteśmy głodni i zjemy batonika – nasz mózg od razu przyjmuje glukozę, a my czujemy uczucie sytości. To z kolei sprawia, że czujemy się faktycznie lepiej, bo głodni faktycznie nie jesteśmy sobą, jak mówi jedno z haseł reklamowych.
Cukier nie pomoże nam wyleczyć depresji czy nerwicy, ale bez wątpienia pomoże osobie zdrowej, która ma nieco gorszy nastrój. Posłodzona herbata może naprawdę ukoić nasze skołatane nerwy, przynajmniej na chwilę. Jest to dobry pomysł na to, żeby poprawić sobie na chwilę humor i przygotować się do działania na nowo. Pozwala to również odzyskać nieco energii do ponownego działania, sprawia też, że mamy lepsze samopoczucie. Może się to nam przydać, kiedy mamy do czynienia ze stresującym dniem czy ze zmęczeniem – cukier sprawia nam mnóstwo przyjemności!
